Çocuklarla çalışan sağlık profesyonellerinin çocuk istismarı farkındalığını arttırma ve bildirimini yönetme temelli bir mobil uygulama (AppCIKO) ve karma (hibrit) eğitim programı geliştirilmesi: Çocuk İstismarını Kavrama ve Ortaya Çıkarma Eğitim Programı (ÇİKO EP)
Çocuk istismarı, tüm dünyada önemli bir toplum sağlığı sorunu iken bilinen/görünen istismar olgularının boyutu ‘’buzdağı fenonemi’’ olarak kabul edilir. Bu olgular ile özellikle çocuklarla çalışan sağlık profesyonellerinin günlük mesleki hizmetlerinde karşılaşma olasılıkları yüksektir. Nitekim ülkemizin On Birinci Kalkınma Planı 613.3. maddesinde “Çocuklarla çalışan profesyonellerin ihmal, istismar ve şiddeti tespit ete ve gerekli yönlendirmeyi yapma kapasitelerini artırmaya yönelik programlar düzenlenecektir” ibaresine yer verilmiştir. Ancak Türkiye’de halen sağlık çalışanlarına yönelik sistematik biçimde uygulanan bir eğitim yoktur. Dahası sağlık çalışanlarının çocuk istismarı farkındalığının ve ‘’sağlık çalışanı kaynaklı’’ ihbar ve bildirim oranlarının oldukça düşük olduğu ve sağlık çalışanlarının çocuk istismarına ilişkin eğitime ihtiyaç duydukları sıkça dile getirilmektedir.
Bu projede sağlık profesyonellerinin çocuk istismarını tüm yönleri ile kavramasını, bu olguların adli bildirim sürecini uygun biçimde yönetmesini geliştirmek ve böylece sağlık profesyoneli kaynaklı çocuk istismarı bildirimlerini artırmak amacıyla üç aşamalı karma (hibrit) eğitim programı “Çocuk İstismarını Kavrama ve Ortaya Çıkarma Eğitim Programı (ÇİKO EP)” ve web tabanlı bir mobil uygulama (AppCIKO) geliştirilecektir. Mikro Öğrenim ve Mobil Öğrenme yöntemlerinin kullanılacağı eğitim program üç aşamalı olacaktır. İlk aşaması “Temel Bilgi Eğitimi Modülü (TBEM)”, ikinci aşaması “Uygulamaya Dayalı Eğitim Modülleri (UDEM)”, üçüncü ve son aşama ise “Güncelleme Eğitimi Modülü (GEM)” olarak planlanmıştır. Çocuk istismarına ilişkin teorik bilgiyi ve uygulamaya dayalı öğrenmeyi sentezleyecek olan bu eğitim programının hedef kitlesini, çocuklarla çalışan birinci basamak Aile Sağlığı Birimi (ASB) ve Aile Sağlığı Merkezi (ASM) hekimleri, 2. ve 3. basamakta çalışan Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Adli Tıp, Kadın Hastalıkları ve Doğum, Çocuk Cerrahisi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Hastalıkları ve Acil Hekimleri ile bu disiplinlerde çalışan hemşireler oluşturacaktır.
Yaklaşık 32 ay sürmesi planlanan projenin yönetiminde;
1. Tasarım (ihtiyaç analizi, alan yazın taraması, TBEM ve UDEM eğitim materyallerinin tasarımı, WebCIKO ve AppCIKO tasarımı, UDEM eğitim materyallerinin temini)
2. Pilot Uygulama (pilot çalışma grubu ile TBEM ve UDEM programlarının uygulaması, veri toplama, analiz, program iyileştirme çalışmaları)
3. Asıl Uygulama (hedef örneklem ile TBEM ve UDEM programlarının uygulanması, veri toplama, analiz) ve
4. Takip Çalışması (GEM programının aktifleştirilmesi, veri toplama, analiz) adımları izlenecektir. Süreç içinde toplanan nicel verilerin analizi SPSS paket programı kullanılarak yapılacaktır.
Bu proje sonucunda geliştireceğimiz iki ürün olan "ÇİKO EP" ve "AppCIKO" ile sağlık çalışanlarının çocuk istismarına yönelik kuramsal bilgi eksikliği giderilecek, çocuk istismarı vakalarını tanıma, değerlendirme ve bildirimde bulunma aşamalarına yönelik bilgi, tutum ve becerileri geliştirilecektir.
En önemlisi de proje kapsamında geliştirilen mobil uygulamanın sağlayacağı uzman danışmanlığı ile sağlık profesyonellerinin sürekli kendini güncellemesine olanak sunulacaktır.
Tıbbi simülasyon maketleri, standardize hastalar eşliğinde interaktif, yaparak yaşayarak öğrenme yönteminin kullanılacağı, yüz yüze ve uzaktan eğitim modülleri ve çok disiplinli eğitici kadrosu ile geliştirilecek eğitim programının ve mobil uygulamanın çıktılarının mezuniyet öncesi ve mezuniyet sonrası tıp eğitimine ve diğer sağlık eğitimlerine önemli katkılar sunacağına inanılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Çocuk İstismarı, Adli Bildirim, Simülasyon, Uzaktan Eğitim, Mobil Uygulama